یکی از نظریات مطرح در تبیین سندرم نقص توجه و بیش فعالی نظریه ای است که نقص در کارکرد اجرایی را دلیل بروز علائم اختلال در توجه و تمرکز می داند. ابتدا ببینیم کارکرد اجرایی چیست؟
کارکردهای اجرایی مغز فرایند پیچیده ای است که فرد از طریق بهره مندی از آن می تواند مساله ای را از ابتدا تا انتها حل کند. این کارکردها عبارتند از:
آگاه شدن از وجود یک مساله
ارزیابی مساله
تجزیه و تحلیل شرایط مساله
صورت بندی هدفهای ویژه (مثلا حل مساله)
ایجاد مجموعه ای از طرح ها برای حل مساله
ارزیابی کارایی بالقوه این طرحها
انتخاب و شروع استفاده از یک طرح خاص در حل مساله
ارزیابی پیشرفتها در حل مساله
جرح و تعدیل طرح (در صورت لزوم)
مقایسه نتایج حاصل از طرح با شرایط مساله
ذخیره کردن طرح و بازیابی آن در آینده
به عبارتی می توان گفت کارکردهای اجرایی بر آن دسته از مدارهای مغزی دلالت دارند که سایر کارکردهای شناختی مغز را مدیریت می کنند مانند رهبر یک سمفونی که مسئول هماهنگی و مدیریت نحوه نواختن نوازنده هاست.
حامیان این نظریه بر این باورند که نارسایی در کارکردهای اجرایی رابطه معنا داری با نقص توجه و بیش فعالی دارد.